Matupi Peng Phaneng Khua Ah Nam Sawh Nakin Pakhat Thi.Chin ramkulh, Matupi peng Phaneng khua ah 2022 May 7 zan aml 12:00 hrawng, Phaneng khua chung ah namsawh ruangah pakhat a thi, tiah theih a si.Nam in a sawhtu le namsawh a tongmi hi Phaneng khuami veve an si ko.
Zeitindah nam in a sawh ti hi kan hngal kho lo. Namsawh a tongmi cu Matupi ralkap sii-inn ah an kalpi, thi zong an rawnh ko. Nain, Yangon-Mandalay lei ah lanhpi ko u an ti i an kal pi. Lam tanṭim an phanh ah a thi, tiah tualchung mi pakhat nih a chim. Credit: The Chin Post.
Pu No Than Kap Cabia. MITHI, LAIMI le ISRAEL. Santhar Khristian kan si hlan pupa san ah, mithipawl cu an thih veten hlo bepbep loin an thlarau a nung ih mithi khua ah an feh thluh tin an zum. Mithi (thihsia siar lo) cu pacang a si le a thih ni ihsin ni 5 lole ni 7 lole ni 9 lole ni 15 nak ah, nunau an si le ni 5 lole ni 7 lole ni 9 nak ah “mithi an feh” ti a si. (Hnamdang Kawl tvk cun ni 7 ah an feh tin an zum tlangpi.) Mithi feh” ti mi cu mithi khua taktak ah an feh tinak a si. Curuangah an thih ni ihsin mithi khua an feh hlan kulh sung cu hi leitlun ah an thlarau a vak kual rero ih milai hnen tla ah an tlang ve rero ti asi. Mithi feh ni a hung thlen cun a rak thi zo an sungkhat tlain an hung hmuak ciamco ti a siih, mithi sungkhat nung dam lai cun zingpit ah thoin mithi rawl donak tla an nei.
Hrang thum thuan tivek pawl cu an thih tikah “Pialrang” timi “Vancung” ah an kai tin an zum. A tlangpi thuin mi zaran thi cu mithi khua ah an thleng tin an zum. Mithi khua an fehnakah “Zinghmuh tlang” an pal phah ti a si. Mithi khua taktak ahcun khawhnar ah “Sanu” timi nutar a rak umih a disapthla ah “Sanu lungtlir” timi lungpheng a um. Mithi khaw feh zovek khalin cui “sanu lungtlir” cu pal lo theih loin an pal a ṭul.Cutin an pal veten cui lungpheng cu a awn ciamco ih a awn ah pitar cu pawnah a va suak hnohno ih a paltu pohpoh a va velh ciamco. Milian le sakappawl lawngin an rak to ngam ih pitar cu a ning zakin a kir sal ṭheu.Sakhi kap lo pacang an si le “Sanu” cun an hnak ruh a rak khiak sakih thlailam lo an si le an luvun a rak hik sak thluh ti a si. “Sanu” an tawn hnu-ah an feh vivo ih mithi khua ngaingai cu an thleng.
Mithi khua ahcun “Zalem” timi rinim kungpi a um ciaciai ih a hnuai cu cawlhnak ṭha daihnem a si. Mithi vung feh pawl cu cui a rak feh cia pawlin cui daihnem in an rak hmuak ih “Lunglo dai rialti” ti mi tidai dai riahro hal riamzet an rak tulh. Cui hnu cun leitlunih minung an tanta mi ngai nawn loin mithi khua ah an ngam lanta ti a si.MITHI PHUNPHUN: Pupa san ah mithi hi a phunphun in an thleidang: Upa thi (Tar thih) Thihfang (mahte thi), Sar thi (thihsia), Sumphur thi (fa hring thei lo ih thi),Hniar kiak (No lai ih thi), Naute thi, Lai car, tin. A hleice in fala le tlangval no lai ih thi hi an sunsak in an riahsiatpi zet. An thuamhnaw ṭha ṭha an dam lai ih hruhmi vek an hruhter ih fala an si le cawilu an khumter hnu ah, “Ngaihsan” thluk in “Bawivung” an sak ih zan an men.
Dawi um kuai ee, Sut ngen ar hman, A khuang nawn lo; Zahah it lei Lungrawn khua, Nan lileng ve maw.. tipawl lunglen hla zanvar an sak. LAIMI le ISRAEL BANGAWKNAK. Theih tlak zet pakhat cu, thih hnu thil umtudan kan pupapawl ih zum dan le Judah (Israel) zum dan hi a bangaw zet. An bangawknak 12 ka tarlang ding.Pakhatnak: Mithi ruak cu thiangfai ten khawlh “ruak buah” kan nei veve. Pahnihnak: Mithi cu urkang loin thlan ah kan phum veve. Pathumnak: Mithi zo in thlarau an nei ih an thlarau cu thi loin a nung ringring tin kan zum veve. Palinak: Mithi zo an nung kirsal dah lo tin kan zum veve. Panga: Mithi khua (Hebru in ‘Sheol’) ti mi a um tin kan zum veve. Paruk: Nun lai ih hlawhtlinnak le thil ṭha tuah mi (Pupa dan ah sakap, thlailam tivek) ih zirin thih hnu-ah umtu dan a vung danglam thei ti kan zum veve.
Pasarih: Miruak, lole mithi taksa phumnak cu a hranin thlan (Hebru in ‘kever’) kan tiih cucu mithi thlarau umnak ah kan ret lo veve. Pariat: Mithi thlarau umnak cu zingpul/mithi-khua/letsel/sahnar (Hebru in ‘Sheol’) ah a si tin kan zum veve. Pakua: Mithi-khua cun luhnak kawtka neiin kan zum veve (Laimi: Sanu lungtlir; Judah: Job 17:16; Isa 38:10).Pahra: Mithi-khua ah a thi zo sungkhat thawn hmuaw sal theiin kan zum veve (Judah:Gen 15:15, Num 20:24; 2Sam 12:23). Hleikhat: Mithi-khua cun pindan, lole hmun dangdang neiin kan zum veve (Laimi: Pialrang le mithi-khua menmen: Judah: Deut 32:22). Hleihnih: Mithi-khua ah misual cu rak hremtu neiin kan zum veve. Laimi cun Sanu in a rak hrem tin kan zum ih Judah cun Pathian in a rak hrem tin an zum (Deut 32:22).
HMINSIN: Hipawl lo khal a um lai nan a cipciar in ka ngan lo.Israel hnam thawn kan bangawknak hi a tamzet ruangah, Israel cithlah 12 lakin leitlun ih darh thluh 10 lakah Laimi (Chin) kan telve ti theihnak lai a um. Tui ni Usrael miphun thawn kan hmuihmel le kan ruangrai a bangaw lo ti thu ah, Israel cithlah midum hrekkhat Africa thleng (Ethiopia ram) cu an vun a dum ih negro rori an si, China thleng Israel khal Tuluk hmel le pianthlai an pu zo..Kum reipi, nikhua bangaw lo, ei-in bangaw lo ih um tikah taksa pianzia tiangin a danglam thluh thei tinak a si. A danglam dah lo, danglam hmanah maltete lawng thlengaw cu “nunphung, zin le dan” a si. Credit: Pu No Than Kap
Leave a Reply